Anderson 1829

Η Τριπολιτσά βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της πεδιάδας. Μια κορυφογραμμή υψώνεται ακριβώς πίσω της και εκτείνεται προς τα βορειοανατολικά χωρίζοντας το Τεγεατικό από το Μαντινειακό πεδίο. […]

Η πόλη περιείχε περίπου 4.500 σπίτια πριν τον πόλεμο, από τα οποία τα μισά περίπου ήταν μουσουλμανικά. Εδώ ήταν η κατοικία του Πασά του Μοριά […] Η πόλη περιβαλλόταν από ένα τείχος […] χτισμένο λιγότερο από έναν αιώνα πριν. Όχι πολύ μετά την έναρξη της Επανάστασης, η Τριπολιτσά που κατακλύστηκε από Μουσουλμάνους και Εβραίους οι οποίοι αποχώρησαν σχεδόν απ’ όλα τα ανοχύρωτα φρούρια του Μοριά, καταλήφθηκε και αλώθηκε από τους Έλληνες. […] Έπειτα, λέγεται ότι η πόλη αμέσως γέμισε από ελληνικό πληθυσμό περίπου 30.000 ψυχών, το σύνολο των οποίων την εγκατέλειψε με βιασύνη κατά την προσέγγιση του Ιμπραήμ, του Αιγύπτιου Πασά, το 1825. Έκανε την πόλη στρατιωτικό ορμητήριο και την κράτησε στην κατοχή του μέχρι το Φεβρουάριο του 1828. Έπειτα ερχόμενος αυτοπροσώπως από τα Μεσσηνιακά φρούρια,* με το μυαλό του να μην έχει ακόμα ησυχάσει μετά την ήττα του στόλου στο Ναυαρίνο, την ισοπέδωσε ολοκληρωτικά. Αρπάζοντας ένα τσεκούρι, έδωσε το πρώτο χτύπημα με το χέρι του.

Το τείχος καταστράφηκε, […], η ακρόπολη ανατινάχθηκε και τζαμιά, εκκλησίες, χάνια και άλλα δημόσια κτήρια κατεδαφίστηκαν. Αφού ο στρατός είχε ολοκληρώσει με τάξη τη διαδικασία, μέρος της οποίας πραγματοποιήθηκε υπό τους ήχους των ταμπούρλων, ο Ιμπραήμ πραγματοποίησε μια ιερή προσευχή, συνοδευόμενη από ριπές όπλων, και έπειτα βάζοντας φωτιά σε ό,τι ήταν εύφλεκτο, άφησε το μέρος ως μια άμορφη μάζα ερειπίων. Σε μεγάλο βαθμό σε αυτή την κατάσταση τη βρήκαμε. Τα σπίτια είχαν πράγματι πρόχειρα χτιστεί και υπήρχαν περίπου 800 οικογένειες, αλλά η πόλη ήταν ολοκληρωτικά κατεστραμμένη, περισσότερο από κάθε άλλη που είχαμε επισκεφθεί.

* Μεσσηνιακά φρούρια: τα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης

Rufus Anderson, Observations upon the Peloponnesus and Greek Islands made in 1829, Βοστώνη, Published by Crocker and Brewster, 1830, σ. 80-81. Μετάφραση Μιχάλης Φέστας.