Η πόλη αυτή, έδρα της επαρχιακής κυβερνήσεως και συνήθως διαμονή των πασάδων του Μορέως, κείται εις την καρδίαν της Αρκαδίας, επί εκτενούς και υψηλού οροπεδίου, περικεκλεισμένου από τας κορυφάς του Μαινάλου, του Παρθενίου και του Αρτεμισίου, και απέχει ίσην σχεδόν απόστασιν από τα ερείπια της Μαντινείας και της Τεγέας. Υπηρεσπίζετο δια λιθίνου τείχους, δύο μιλίων την περιφέρειαν και 14 ποδών το ύψος, μετά τινων πυργίσκων και κατά μεγάλα διαλείμματα δι’ ημιπρομαχώνων, εφ’ ων υπήρχον ανεβασμένα κανόνια˙ το κάτω μέρος του τείχους ήτο εξ’ ποδών το πάχος, το άνω ουχί υπέρ τους τρεις πόδας, αφήνον ούτω, εις ύψος εννέα ποδών υπέρ του έδαφος, στενόν και δύσχρηστον κρηπίδωμα, μετά διπλής σειράς πολεμιστρών διά τουφέκια.

Κατά την δυτικήν εσχατιάν της, εντός του τείχους, ίστατο μια ακρόπολις νεωτέρας χρονολογίας, προμηθευμένα με πυργίσκους αντέχοντας εις τας βόμβας˙ επειδή όμως δεσπόζεται από ένα λοφίσκον εις απόστασιν διακοσίων πηχών, και είνε λίαν περιωρισμένων διαστάσεων, ήτο ανίκανος ν’ αντισταθή εις κανονονικήν έφοδον. Τριάντα κομμάτια κανόνια, μικράς ολκής τα πλείστα, και φθαρμένα, ήσαν τοποθετημένα επί των τειχών της πόλεως και του φρουριδίου, και υπηρετούντο από έναν λόχον Τοπτσήδων, ή πυροβολητών εκ Κωνσταντινουπόλεως. Αν και η Τριπολιτσά εκαυχάτο δι’ εν ή δύο ευρύχωρα παλάτια, ήτο άσχημη και ρυπαρά πόλις, μετά πληθυσμού υπολογιζομένου, προ του πολέμου, εις 15 χιλ. , εκ των οποίων 7 χιλ. ήσαν Έλληνες και χίλιοι Εβραίοι˙ οι Χριστιανοί κατά το πλείστον είχαν φύγει, αλλά το κενόν τούτο είχεν υπερπληρωθή από τους Μωαμεθανούς του Μιστρά, των Βαρδουνίων*, του Λεονταρίου και Φαναρίου, εις του οποίους πρέπει να προστεθούν και τα στρατεύματα του Κεχαγιά. Ο αριθμός των κεκλεισμένων εκεί προσώπων υπελογίσθη υπ’ άλλων εις 30, υπ’ άλλων δε εις 25 χιλιάδας, εκ των οποίων <ίσως> 9 χιλιάδες έφερον όπλα.

*Βαρδούνια: περιοχή στο νοτιοδυτικό τμήμα του νομού Λακωνίας

Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως και των Συναφών Αυτή Εκστρατειών και Πολέμων, υπό Θωμά Γόρδωνος, Στρατηγού Μεραρχίας εν τω Ελληνικώ Στρατώ και Ενθέρμου Υπερμάχου του Αγώνος, μεταφρασθείσα εκ του αγγλικού εκ της β΄ εκδόσεως, του έτους 1844, μετάφραση Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, τόμος Α΄, Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, 2015, σ. 338-339.

Τίτλος πρωτοτύπου: Thomas Gordon, History of the Greek Revolution: And of the Wars and Campaigns Arising from the Struggles of the Greek Patriots in Emancipating Their Country from the Turkish Yoke, Εδιμβούργο, W. Blackwood, Λονδίνο, T. Cadell, 1844.